Wat is een spiraal?
Een spiraaltje is een klein koperen of plastic dingetje dat in je baarmoeder wordt ingebracht, meestal om zwangerschap te voorkomen. Het hormoonspiraaltje soms ook om te zorgen dat je minder pijn of bloedverlies hebt als je ongesteld bent.
Ondanks de naam is een spiraaltje niet spiraalvormig, het lijkt meer op de letter T.
Een koperspiraal werkt door de binnenkant van je baarmoeder (waar normaal een bevrucht eitje in zou nestelen) te “irriteren”, waardoor een zwangerschap niet kan ontstaan.
De hormoonconcentratie in je bloed is minder dan 10% van de hormoonconcentratie dan als je de anticonceptiepil zou gebruiken. Het effect is dus voor het allergrootste deel alleen lokaal op het baarmoederslijmvlies.
Wanneer kan je een spiraal plaatsen?
Wil je een spiraaltje laten plaatsen? Dan zijn er een aantal stappen die je moet doorlopen. Eerst maak je een afspraak bij je huisarts voor een voorgesprek. Daarna moet je een test doen om SOA's uit te sluiten. De test kan eventueel ook nog tijdens de plaatsing.
Zodra je ongesteld bent, kunt je een afspraak maken voor plaatsing. De plaatsingsdatum moet binnen de menstruatieperiode vallen. Voor de plaatsing moet je zelf het spiraaltje al gehaald hebben bij de apotheek en meenemen naar de praktijk.
Voorgesprek met de huisarts
Voor je een spiraaltje laat plaatsen, maak je een afspraak op het spreekuur van je huisarts. Hier kun je dan bespreken of het spiraaltje voor jou geschikt is.
SOA-Test voor het plaatsen
Voordat je een spiraaltje kan laten plaatsen, moet je zeker weten dat je een chlamydia of andere SOA’s hebt. Daarom doe je eerst een SOA-test, waarvan de uitslag bekend moet zijn voor de plaatsing. Als je de test hebt ingeleverd, kun je de uitslag meestal na zo’n vier dagen opvragen. Meer informatie over deze testen kun je vinden op onze pagina over SOA's. De test kan eventueel ook nog tijdens de plaatsing.
Spiraalplaatsing plannen tijdens ongesteldheid
Het spiraaltje moet tijdens de ongesteldheid geplaatst worden. Bel op de eerste dag dat je ongesteld bent om de plaatsing in te plannen. Als je weet wanneer je ongesteld bent, kun je ook al eerder een afspraak maken. Het inbrengen gebeurt bij voorkeur om twee uur ‘s middags.
Spiraaltje halen bij de apotheek
Het spiraaltje haal je zelf bij de apotheek. Dit moet minimaal één dag van tevoren.
Het plaatsen van de spiraal
Ook bij het plaatsen van de spiraal moet je met een aantal dingen rekening houden. Het is verstandig om alvast een pijnstiller te nemen, en al wat (maar niet te veel!) gegeten te hebben. Probeer ook ruim op tijd aan te komen, zodat je spieren niet te gespannen zijn. Het helpt als je van tevoren even rustig kunt zitten.
Pijnstilling vóór het plaatsen
Neem een of twee uur voor de afspraak alvast een pijnstiller, zoals 400 mg Ibuprofen en/of 1000 mg Paracetamol. Deze pijnstillers zijn zonder recept te krijgen bij de drogist, de apotheek, en de meeste supermarkten. Vergeet niet te ontbijten of te lunchen, maar probeer ook niet te veel te eten.
Plaatsen van de spiraal
Het inbrengen van de spiraal gaat makkelijker als de bekkenbodemspieren ontspannen zijn. Probeer daarom zo min mogelijk te haasten, want dat zorgt ervoor dat deze spieren zich aanspannen. Het wordt dan ook aangeraden ruim op tijd te komen. Verder moet de blaas leeg zijn, maar dat kan ook nog op de praktijk; daar is gelukkig ook een toilet.
Klachten en controles na de spiraalplaatsing
Nadat het spiraaltje is ingebracht, kun je last krijgen van een aantal symptomen, waaronder buikpijn en mild bloedverlies. Er bestaat ook een kleine kans op symptomen die wat ernstiger zijn. Mocht je hier last van krijgen, neem dan contact met ons op. Als alles verder naar verwachting verloopt, volgt na een week of zes een controle door de huisarts om te kijken of de spiraal nog goed zit.
Buikpijn en andere klachten na de spiraalplaatsing
Na het inbrengen kan je last krijgen van buikpijn. Probeer daarom zo min mogelijk te plannen op de dag dat je de spiraal laat plaatsen. Het kan ook zijn dat je wat bloed verliest, maar dat is vrij normaal.
Abnormale klachten (Neem contact op!)
Neem contact met ons op als je na de plaatsing last krijgt van koorts, abnormale afscheiding, aanhoudende of toenemende buikpijn of hevig vaginaal bloedverlies.
Uitdrijving van de spiraal
Er is een zeer kleine kans dat de spiraal door het lichaam wordt uitgedreven, waardoor hij niet meer goed werkt. Er bestaat ook een kleine kans dat de spiraal een gaatje prikt in de wand van de baarmoeder. Als het niet zeker is of de spiraal goed zit, kunnen we je doorverwijzen voor een echo. Dit gebeurt bijna nooit, maar de kans bestaat wel. Wees je daar dus van bewust. De kosten voor de echo gaan van je eigen risico af.
Controle zes weken na de plaatsing
Ongeveer zes weken na het inbrengen wordt door de huisarts gecontroleerd of de spiraal nog goed zit. Je kunt hier na de plaatsing een afspraak voor maken.
Bescherming van hormoonspiralen en koperspiralen
Bescherming tegen zwangerschap
Als het spiraaltje tijdens je menstruatie is geplaatst, biedt het direct bescherming. Het hormoonspiraaltje beschermt acht jaar (Mirena), zes jaar (Levosert) of vijf jaar (Kyleena) tegen zwangerschap, bij de koperspiraal verschilt dit per type. Houd zelf in de gaten wanneer de spiraal moet worden vervangen. Je kunt altijd even bellen met de praktijk als je niet meer precies weet wanneer het spiraaltje ingebracht is.
Bescherming tegen SOA’s
Een spiraaltje biedt geen bescherming tegen SOA’s. Gebruik bij risicovolle contacten dan ook altijd een condoom.
Kosten en vergoeding bij een spiraalplaatsing
Kosten plaatsing
De plaatsing van het spiraaltje wordt vergoed door de zorgverzekeraars. De kosten voor het spiraaltje en de benodigde SOA-tests betaal je wel zelf. Kijk op onze pagina SOA’s voor meer informatie over de kosten van deze tests.
Kosten spiraaltje
De kosten van het spiraaltje bij de apotheek kun je vinden op www.medicijnkosten.nl. Reken op ongeveer 150 euro. Het kan zijn dat deze kosten (deels) worden vergoed, maar dat ligt aan je (aanvullende) zorgverzekering.
